Khủng hoảng kinh tế thường mang lại những tác động nghiêm trọng cho một số nhóm dân số nhất định, ILO đã chỉ ra, gồm: (i) Những người có bệnh lý nền và người cao tuổi là nhóm người có nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe cao nhất; (ii) Thanh niên, những người luôn có nguy cơ phải đối mặt với tỷ lệ thất nghiệp và thiếu việc làm cao hơn, khi đại dịch diễn ra, nhóm này trở nên dễ bị tổn thương hơn với sự sụt giảm lao động nói chung; (iii) những người lao động lớn tuổi dễ bị thất nghiệp và thiếu việc làm, cũng như bị giảm giờ làm nhiều hơn so những người trong độ tuổi lao động vàng; (iv) Phụ nữ chiếm số lượng cao hơn trong các lĩnh vực bị ảnh hưởng nhiều (như dịch vụ) hoặc trong các ngành nghề đang ở tuyến đầu đối phó với đại dịch (ví dụ: y tá). ILO ước tính có 58,6% phụ nữ làm việc trong ngành dịch vụ trên toàn thế giới, trong khi tỷ lệ này ở nam giới là 45,4%. Phụ nữ ít có khả năng tiếp cận các dịch vụ an sinh xã hội và thường chịu gánh nặng nhiều hơn đối với các việc liên quan đến chăm sóc sức khỏe trong lĩnh vực y tế và giáo dục; (v) Những người lao động không được bảo vệ như: lao động tự do, lao động làm việc không thường xuyên và các công việc tạm thời, có khả năng phải chịu thiệt thòi nặng nề từ loại virus này, vì họ không được tiếp cận với các cơ chế nghỉ phép hoặc nghỉ ốm và ít được bảo vệ bởi các cơ chế an sinh xã hội thông thường; lao động di cư đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng kinh tế do đại dịch Covid-19, họ bị hạn chế tiếp cận nơi làm việc của họ ở các quốc gia tiếp nhận và khả năng trở về với gia đình,

Ở Việt Nam, các nhóm dễ bị tổn thương nhất trong thị trường lao động gồm người lao động làm công việc phi chính thức, lao động di cư và phụ nữ. Nhu cầu của họ trong đại dịch là vấn đề cấp bách và rất cần được quan tâm giải quyết.

ILO cho thấy, đến tháng 4 năm 2020, trên toàn thế giới có 2 tỷ người lao động trong khu vực phi chính thức (chủ yếu ở các nền kinh tế mới nổi và đang phát triển) là nhóm có nguy cơ cao chịu các tác động tiêu cực. Do thực hiện các biện pháp kiểm soát dịch cùng với các biện pháp phong tỏa đã có tới 1,6 tỷ lao động bị ảnh hưởng trong số 2 tỷ lao động làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức trên toàn thế giới. Phần lớn trong số họ làm việc trong các lĩnh vực bị tác động nặng nề nhất hoặc trong các đơn vị kinh tế nhỏ dễ bị ảnh hưởng hơn trước các cú sốc, bao gồm: lao động làm việc trong lĩnh vực dịch vụ lưu trú và ăn uống, sản xuất, bán buôn và bán lẻ và hơn 500 triệu nông dân sản xuất phục vụ thị trường thành thị

Lao động phi chính thức phần lớn không có phương tiện hỗ trợ nào, phải chấp nhận đối mặt với sự chết đói hoặc chết do virus. Trong khi đó, sự đứt đoạn về cung ứng chuỗi thực phẩm càng làm trầm trọng thêm đối với những người làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức. Và khi phải áp dụng các biện pháp phong tỏa toàn diện, những nước có nền kinh tế phi chính thức lớn nhất đã phải chịu những hệ quả nặng nề nhất của đại dịch. Cụ thể, châu Mỹ La tinh và các quốc gia Ả Rập lực lượng lao động trong khu vực phi chính thức bị ảnh hưởng với tỷ lệ dao động từ 83% – 89%; châu Phi, châu Á và Thái Bình Dương 73%; châu Âu và Trung Á  64%. Trong tháng đầu tiên của cuộc khủng hoảng ước tính 60% thu nhập của người lao động phi chính thức bị giảm trên toàn cầu. Trong đó: 81% ở châu Phi và châu Mỹ, 21,6% ở châu Á và Thái Bình Dương và 70% ở châu Âu và Trung Á. Tại Ấn Độ, có gần 90% người lao động làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức, khoảng 400 triệu lao động trong khu vực kinh tế phi chính thức đang đứng trước nguy cơ rơi vào tình trạng nghèo đói nghiêm trọng hơn trong khủng hoảng

Việt Nam hiện có hơn 70% dân số có việc làm vẫn đang làm các công việc phi chính thức (gồm cả các việc làm nông nghiệp). Phần lớn những lao động này không được hưởng các hình thức bảo vệ cơ bản như khi làm những công việc chính thức, cụ thể đó là chế độ bảo vệ thu nhập, nghỉ ốm và chăm sóc y tế. Trong cuộc khủng hoảng đại dịch Covid -19, những lao động này có thể vẫn buộc phải tiếp tục làm việc hoặc có thể không muốn tự cách ly khi cần thiết, như vậy, họ tự chấp nhận sự nguy hiểm cho sức khỏe bản thân và mang nguy cơ lây nhiễm thêm cho nhiều người. Đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất là lao động tự làm, lao động phi chính thức làm việc trong các lĩnh vực bị tác động nặng nề nhất, lao động giúp việc gia đình và lao động tự do. Lao động phi chính thức bị giảm thu nhập nhiều hơn so với lao động chính thức (tương ứng là 8,4% và 4,7%) so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, người lao động càng có bằng cấp, trình độ cao hơn, thu nhập giảm càng ít hơn

Lao động di cư của Việt Nam là lực lượng lao động chiếm 13,6% tổng dân số, thường làm việc trong khu vực kinh tế phi chính thức không có hợp đồng làm việc và không được tiếp cận với các chế độ bảo trợ xã hội, thường làm việc trong những lĩnh vực bị khủng hoảng việc làm nặng nề nhất. Bên cạnh đó, phụ nữ cũng chiếm số đông trong các công việc thuộc các lĩnh vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất như: dệt may và giúp việc gia đình.

Nguồn: vass.gov.vn